Şimdi bir kere kiriş ve kolonun fonksiyonlarını bilmek lazım .
Kiriş = Eğilme ve kesme etkilerine maruz kalır , eksenel yüke maruz kalmaz ( çok az taşısa da ihmal edilir )
Kolon = Eğilme , kesme ve özellikle eksenel kuvvet etkisine maruz kalır .
Şimdi bu eğilme momenti , kesme kuvveti ve eksenel kuvvet etkisi nasıl oluşur ona bakalım ;
Öncelikle yüklerin ; döşemeden kirişe , kirişten kolona en nihayetinde kolondan da temele aktarıldığını biliyoruz .
Eksenel kuvvet = yapı elemanlarının ağırlık merkezinden geçen eksen doğrultusunda etki eden kuvvettir . Misal kolon için eksenel yük kirişten gelen yüktür, yani binanın kendi ağırlığıdır . Kirişlere eksenel kuvvet etki etmez .
Kesme kuvveti = yatay kuvvetlerin ( deprem , rüzgar ) etkimesi sonucu yapımızı bir bıçak gibi kestiği için kesme kuvveti denilmiştir .Bunun önlemi olarak etriye ve çiroz atılır.
Eğilme momenti = Adından da anlaşılacağı gibi yapı elemanımızı ( kiriş , kolon , döşeme ) eğmeye çalışan kuvvettir . Kirişi döşemeden gelen yükler eğmeye çalışır , kolonu da kirişten gelen yükler eğmeye çalışır. Yapı elemanlarına attığımız düz demirler de işte bu eğilmeyi önlemeye çalışır .
Burulma ve burkulma etkileri betonarme hesaplarında genellikle ihmal ediliyor .
Mafsal mevzusu için de , betonarme bir yapı için yapı statiğinde görülen o kayıcı mesnetler söz konusu değil :)
Örnek vermek gerekirse , döşemeyi taşıyan kirişler mesnet oluyor . Normalde ankastredir tüm mesnetler , sonuçta herhangi bir yönde serbest hareket söz konusu değil , ama en dıştaki döşeme kirişi hareketli olarak kabul edilebiliyor .
Kayıcı mafsallara prefabrik yapılarda rastlanır .